φιτρός

ὁ, Α

1. κορμός δέντρου

2. (στον Όμ.) κομμάτι ξύλου

3. δαυλός.

[ΕΤΥΜΟΛ. Επικός τ. αβέβαιης ετυμολ. Κατά μία άποψη, η λ. φι-τρός ανάγεται στην ΙΕ ρίζα *bhei- /*bhī- «χτυπώ» (πρβλ. αρμ. bir «κοντό και στρογγυλό ξύλο, κούτσουρο, ρόπαλο», καθώς και το αρχ. ιρλνδ. benaid «χτυπά» και τον λατ. τ. υποτακτικής per-fi-nes «να σπας, να καταλύεις», με έρρινο ένθημα) και εμφανίζει επίθημα -τρο-ς, πρβλ. οἶσ-τρος, χύ-τρος (πρβλ. επίθημα -τρο-ν). Κατ' άλλη άποψη, η λ. πρέπει να αναχθεί στην ΙΕ ρίζα *bhei-d- «σχίζω» τού ρ. φείδομαι* (πιθ. από τη ρίζα *bhei «χτυπώ» με οδοντική παρέκταση), παραμένει, όμως, δυσερμήνευτος ο τρόπος σχηματισμού του. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο τ. ανάγεται σε έναν αρχικό τ. *φιδ-ρός(με επίθημα -ρος), ο οποίος στη συνέχεια δέχθηκε την επίδραση τών επιθημάτων -τρος, -τρον, ενώ, λιγότερο πιθανή είναι η προέλευση τής λ. από τ. *φιδ-τρο-ς, ο οποίος θα έδινε κανονικά τ. *φισ-τρο-ς. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι και οι δύο απόψεις έχουν ως αφετηρία την αναγωγή τού τ. φιτρός «κορμός» σε μια ρίζα με σημ. «κόβω, χτυπώ, σχίζω, σπάζω» με βάση την ανάλογη περίπτωση τής λ. κλάδος που ανάγεται σε ρίζα με σημ. «χτυπώ» (πρβλ. κλῶ «σπάζω», βλ. λ. κλάδος)].